Tiền phúng điếu có được xem là di sản thừa kế không?

1. Tiền phúng điếu là gì?

Văn hóa cúng điếu đã có từ rất lâu trong đám tang người Việt. Khách đến viếng có thể gửi tặng phong bì, vòng hoa, trái cây, liễn cúng,…

Phúng điếu là từ Hán Việt, có nghĩa là vừa mang lễ vật đến cúng người chết, vừa thăm hỏi, an ủi và chia sẻ cùng tang gia về cả vật chất lẫn tinh thần.

Như vậy, tiền phúng điếu là lễ vật mang đến để viếng người chết thể hiện sự kính trọng của người đi viếng gửi đến tang gia.

2. Tiền phúng điếu có được xem là di sản thừa kế không?

Theo Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về di sản như sau:

Di sản

Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.

Đồng thời tại Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thời điểm, địa điểm mở thừa kế như sau:

Thời điểm, địa điểm mở thừa kế

1. Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 71 của Bộ luật này.

2. Địa điểm mở thừa kế là nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản; nếu không xác định được nơi cư trú cuối cùng thì địa điểm mở thừa kế là nơi có toàn bộ di sản hoặc nơi có phần lớn di sản.

Theo đó, thời điểm mở thừa kế là thời điểm xác nhân quyền và nghĩa vụ của người thừa kế đối với di sản mà người chết để lại. Di sản thừa kế sẽ bao gồm tài sản riêng của người chết và phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác. Tiền phúng điếu là tiền mà tang gia nhận được khi tổ chức tang lễ cho người chết, đây không thuộc các tài sản của người chết. Đồng thời đây cũng là khoản tiền có được sau thời điểm mở thừa kế.

Do đó, tiền phúng điếu không phải là di sản thừa kế và không được sử dụng để chia thừa kế.

Vậy xử lý tiền phúng điếu như thế nào cho đúng luật?

Theo Điều 658 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thứ tự ưu tiên thanh toán như sau:

Thứ tự ưu tiên thanh toán

Các nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan đến thừa kế được thanh toán theo thứ tự sau đây:

1. Chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng.

2. Tiền cấp dưỡng còn thiếu.

3. Chi phí cho việc bảo quản di sản.

4. Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ.

5. Tiền công lao động.

6. Tiền bồi thường thiệt hại.

7. Thuế và các khoản phải nộp khác vào ngân sách nhà nước.

8. Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân.

9. Tiền phạt.

10. Các chi phí khác.

Vậy, chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng là khoản ưu tiên đầu tiên khi thực hiện các nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan đến thừa kế. Khoản tiền phúng điếu trước hết sẽ được sử dụng để thanh toán các khoản chi phí cho việc mai táng người chết, sau đó còn dư thì sẽ thuộc về gia đình người chết và những người trong gia đình sẽ tự thỏa thuận về việc sử dụng khoản tiền phúng điếu như thế nào cho phù hợp.